Nghi thức khâm liệm là một trong những nghi thức truyền thống trong tang lễ cổ truyền của người Việt. Đây được coi là một biểu hiện của sự chu đáo và tôn trọng đối với người đã qua đời, giúp họ trở về nơi cực lạc một cách an lành. Mỗi khu vực trong đất nước có những nghi thức khâm liệm riêng, phản ánh phong cách và truyền thống văn hóa đặc trưng của từng nơi. Hãy cùng khám phá chi tiết hơn về nghi lễ khâm liệm qua bài viết dưới đây!
Tìm hiểu về nghi thức khâm liệm
Khâm là tấm vải bọc bên ngoài thi hài. Liệm là tấm vải bọc bên trong. Liệm được sử dụng để bọc kín thi hài, giữ cho không có gì lộ ra ngoài. Trước khi thực hiện việc quấn vải, người thân cần thực hiện việc vệ sinh và tắm rửa cho người đã qua đời.
Thường thì việc khâm liệm được thực hiện sau khi gia đình đã hoàn thành lễ mộc dục (nghĩa là việc tắm rửa cho người đã qua đời). Nghi lễ nhập quan sẽ được thực hiện ngay sau đó. Đây được coi là một bước quan trọng không thể thiếu trước khi an táng người đã khuất.
Đại liệm, tiểu liệm làm bằng vải trắng, nhà giàu thì dùng vóc nhiễu tơ lụa. Tiểu liệm gồm một miếng vải dài 14 thước ta (1 thước = 40cm), có 3 đoạn vải ngang mỗi đoạn 6 thước ta đặt thẳng góc với miếng vải chính.
Đại liệm có chiều dài tương tự, đầu xé nhóm làm 3 dải, vải ngang 5 đoạn, để buộc thây người mất. Các đoạn ngang này phải sắp cho vừa với thân người để buộc lại. Khi liệm từ mảnh thứ nhất ngang đầu và mảnh cuối cùng ngang bàn chân người chết.
Khâm là chăn liệm người chết, mỗi chăn 5 khổ (1 khổ=40cm) vải dài 12 thước. Đại liệm với một chăn, tiểu liệm với một chăn. Việc liệm xác bao gồm việc mặc áo liệm, phủ chăn, đeo găng tay và sau đó quấn gói thi hài trước khi đặt vào quan tài. Trong quá trình đại liệm, người đã khuất sẽ được bọc lại 7 lần. Trong quá trình tiểu liệm, họ sẽ được bọc lại 3 lần.
Khâm liệm người mất có ý nghĩa gì?
Khâm liệm là một nghi thức tiễn người đã mất sang thế giới bên kia. Theo quan niệm dân gian, ngay sau khi qua đời, linh hồn của người đã mất có thể chưa thể chấp nhận việc rời bỏ thế giới này. Quá trình bọc gói và bảo quản thi thể giữ cho nghi lễ được tổ chức trang trọng. Đây còn là cách để tôn trọng và giúp linh hồn tiếp nhận và chấp nhận sự thật về cái chết của mình. Chúng ta hy vọng rằng qua việc này, người đã khuất sẽ có thể bước vào thế giới mới một cách bình yên và an lành.
Trình tự thực hiện khâm liệm như thế nào?
Trong quá trình tổ chức lễ khâm liệm cho người thân, gia đình cần có một số bước chuẩn sau đây. Điều này đảm bảo việc thực hiện nghi thức diễn ra suôn sẻ và không gặp trở ngại.
Xem ngày giờ tốt khâm liệm
Mọi nghi thức trong tang lễ đều cần phải xem xét và chọn ngày giờ tốt. Bước này đảm bảo không gây ảnh hưởng đến linh hồn và thần linh. Việc tiếp tục thực hiện các thủ tục ma chay khác sẽ thuận lợi hơn. Trước khi tiến hành khâm liệm, gia đình cần xem xét ngày giờ tốt. Gia đình có thể hỏi những người có hiểu biết và kiến thức chuyên môn về các nghi thức tang lễ.
Lập bàn thờ vong cho người mất
Bàn thờ vong thường là một bàn linh sa, đặt trên một bàn lớn. Trên bàn linh sa thường có bài vị và hình ảnh của người đã qua đời, cùng với thông tin liên quan. Phía trước bài vị thường có một mâm trái cây lớn và một bình bông. Tùy thuộc vào từng vùng miền, có những thủ tục khâm liệm cụ thể kèm theo các loại trái cây khác nhau.
Lưu ý gì khi thực hiện nghi thức khâm liệm
Trong quá trình thực hiện nghi lễ khâm liệm, gia đình cần chú ý các điều kiêng kỵ sau đây. Điều này tránh những lỗi lầm có thể xảy ra, từ đó đảm bảo sự an lành và hạnh phúc cho gia đình.
Không để rơi nước mắt vào thi thể
Trong quá trình thực hiện khâm liệm, người thân cần kìm lại nỗi đau thương. Gia đình không nên khóc lóc quá đỗi và tuyệt đối không để nước mắt rơi vào thi hài. Việc này sẽ làm cho linh hồn của người đã khuất không thể thanh thản và siêu thoát. Hơn nữa, việc nước mắt rơi vào thi thể cũng có thể gây ra ảnh hưởng xấu đối với sự thịnh vượng của gia đình. “Quỷ nhập tràng”, gây ra nhiều điều không may mắn. Vì vậy, gia đình nên giữ khoảng cách và kiềm chế cảm xúc khi thực hiện khâm liệm.
Tuyệt đối không để mèo gần với thi thể
Điều này là quan niệm truyền thống được ông bà đời xưa truyền lại. Họ tin rằng trong quá trình khâm liệm, đặc biệt là khi mèo, đặc biệt là mèo đen, tiếp xúc với thi thể, có thể khiến linh hồn của người đã khuất tái sinh. Hiện tượng mèo nhảy qua thi thể và khiến người chết sống lại được gọi là “quỷ nhập tràng”. Nhiều người còn tin rằng việc người chết sống dậy là lúc họ quay lại để bắt người.
Tránh dùng quan tài làm bằng gỗ cây liễu
Theo quan niệm cổ xưa, cây liễu được xem là loại cây không có hạt. Do đó có thể gây nguy cơ cho việc tiếp tục dòng họ nếu không có ai thừa kế. Vì lẽ đó, nhất định không được sử dụng quan tài làm bằng gỗ cây liễu. Thay vào đó, các loại gỗ như giáng hương, trai thường hay sao thường được coi là chất liệu phù hợp hơn để làm quan tài.
Tổng kết
Trên đây là các thông tin cụ thể giúp bạn hiểu rõ hơn về nghi thức khâm liệm trong tang lễ của người Việt. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ giúp gia đình chuẩn bị tốt nhất và lưu ý những điều kiêng kỵ có thể xảy ra!
